Adam Grehl
Prezydent Miasta Wrocławia

Andrzej Kubik
Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków

Katarzyna Hawrylak-Brzezowska
Miejski Konserwator Zabytków

Beata Maciejewska
"Gazeta Wyborcza"

Obserwujemy w ostatnim czasie ogromne zainteresowanie architekturą i budownictwem lat 60. i 70. XX w. Zainteresowanie to przełożyło się na przygotowanie przez grupę kilku wrocławskich historyków sztuki i architektów - entuzjastów tej epoki - listy obiektów, które powinno się chronić zapisami planu zagospodarowania przestrzennego (Lista Dóbr Kultury Współczesnej). Niestety, lista ta nie była szerzej konsultowana, mało tego, większe grono specjalistów zajmujących się szeroko pojętą ochroną zabytków o przygotowaniu tej listy nie było informowane. Jest ona natomiast głównie dziełem osób naukowo zainteresowanych tą epoką i karierami architektów w tym czasie działających. To sprawia, że posiada ona bardzo subiektywny, związany z wąskimi zainteresowaniami naukowymi charakter. Następnym krokiem w tej sprawie jest wnioskowanie o wpisanie jednego z obiektów znajdujących się na Liście do rejestru zabytków. Na walnym zebraniu Wrocławskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki w dniu 26 stycznia br. członkowie naszego stowarzyszenia wyrazili swoje zaniepokojenie tym faktem. Wywołane jest ono częstym brakiem podobnych działań dla obiektów o wiele starszych niż jedno pokolenie, które takim wpisem nie zostały objęte, również niebezpieczeństwem wydatkowania na obiekty ujęte w Liście sporych, wartych lepszej sprawy, środków publicznych. Objęcie ochroną obiektów (zwłaszcza poprzez wpis do rejestru zabytków) ujętych w omawianej liście i znajdujących się na terenie Starego Miasta we Wrocławiu, zablokuje proces ostatecznej rewaloryzacji tego obszaru. Przykładami wpisanych na tę listę obiektów są chociażby osiedle mieszkaniowe Nowy Targ, którego obecny kształt w zdecydowany sposób zakłóca możliwość rewaloryzacji wschodniej części obszaru staromiejskiego we Wrocławiu, czy zamykający przebieg dawnej ulicy św. Doroty budynek przy ulicy Ofiar Oświęcimskich 7-13. To samo dotyczy osiedla po wschodniej stronie dawnej ulicy Świdnickiej, na tym odcinku zwanej od czasów realnego socjalizmu Placem Młodzieżowym. Do opinii takiej czujemy się tym mocniej zobowiązani, że już w roku 1986, kiedy zajęcie takiego stanowiska wymagało zdecydowanie większej odwagi, pisaliśmy o konieczności przywrócenia wartości obszarom staromiejskim zniszczonym zabudową lat 60. W Memoriale Stowarzyszenia Historyków Sztuki z tego roku o stanie zabytków na Dolnym Śląsku czytamy: Część z nich (zespołów staromiejskich), choć stosunkowo nieznaczna, uległa zniszczeniom wojennym. Zasięg szkód nie upoważniał jednak do masowego wyburzania obiektów zabytkowych i zastępowania ich niestosowną i bezwzględną zabudową "pseudonowoczesną". Zgadzając się, że ochrona pewnych wybranych pomników "socmodernizmu" może być miernikiem naszego szacunku dla historii, nawet gdyby była ona w większości swoich aspektów historią smutną, nie możemy się jako historycy sztuki pogodzić z bezrefleksyjnym potraktowaniem tego zjawiska, wymagającego jednak większego historycznego dystansu. Dodatkowo stwierdzić trzeba, że brak jest dotychczas wielu korzystnych przykładów prac rewaloryzacyjnych w obrębie budownictwa lat 60. i 70. ubiegłego wieku. Inaczej jest natomiast z obiektami wcześniejszymi. Tu przykładów można mnożyć wiele. Wydaje się więc, że inwestowanie w starsze zabytki daje zdecydowanie pewniejsze rezultaty, niż inwestowanie w zdekapitalizowane i substandardowe (w przypadku budynków mieszkalnych i użytkowych) obiekty. Pragniemy w tym miejscu stanowczo podkreślić, że prezentowane w środkach masowego przekazu subiektywne opinie na temat konieczności wpisania niektórych obiektów z epoki PRL-u do rejestru zabytków, nie są oficjalnym stanowiskiem wrocławskiego środowiska historyków sztuki.
Domagamy się wznowienia funkcjonowania komisji specjalistów, która rozpatrzyłaby ponownie listę obiektów kultury współczesnej i wydała opinię na temat dalszego postępowania w dziedzinie architektury i budownictwa tego okresu. Jako stowarzyszenie skupiające specjalistów w dziedzinie ochrony zabytków widzimy i deklarujemy swój znaczny udział w składzie tej komisji.

Zarząd Wrocławskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki  (z wyjątkiem Beaty Lejman)