Jacek Kowalski - O SKRZYDŁACH I KARACENACH. PRZYCZYNEK DO IKONOGRAFII SARMACKIEJ
STRESZCZENIE
Od ponad stu lat polskiego husarza wyobraża się zwykle w tzw. „klasycznej” zbroi, z doczepionymi do naplecznika wysokimi skrzydłami, które ponad szyszakiem zakrzywiają się ku przodowi. Taka ahistoryczna wizja opanowała całkowicie naszą narodową wyobraźnię. Jest ona wszakże owocem przemian obrazowej tradycji, ukształtowanej w ciągu XVII wieku, która, mimo istnienia wielu ważnych studiów i opracowań, wciąż jeszcze czeka na dogłębną analizę. Przedmiotem wykładu będzie próba wskazania i wyjaśnienia węzłowych momentów w rozwoju husarskiej ikonografii, począwszy od tzw. Rolki sztokholmskiej, poprzez obrazy i ryciny epoki Jana III (de Hooghe, Altomonte), po fantastyczne wizje początków nowoczesności (Orłowski, Smokowski, Kwiatkowski) i dzieła właściwych twórców panującej nam dziś patriotycznej „ikony” husarza (Matejko, Brandt, Kossakowie).